Հրատարակություններ 2023
ԿՐԹՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑՈՒՄ ԿԻՐԱՌՎՈՂ ԱՋԱԿՑՈՂ ՏԵԽՆՈԼՈԳԻԱՆԵՐ
ՈւՂԵՑՈւՅՑ-ՁԵՌՆԱՐԿ
Սույն ձեռնարկում ներկայացված են աջակցող տեխնոլոգիաներ (այսուհետ՝ ԱՏ), որոնք կարևոր դերակատարում կարող են ունենալ կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք, մասնավորապես` հաշմանդամություն ունեցող երեխաների կրթության կազմակերպման գործընթացում՝ այս երեխաներին ընձեռելով կրթական միջավայրում և, առհասարակ, հասարակական կյանքում առավել անկախ լինելու, տարբեր գործընթացներում մասնակցություն ունենալու առավել մեծ հնարավորություններ։ Ձեռնարկը կարող է օգտակար լինել շահագրգիռ բոլոր կողմերի՝ թե' ուսուցիչների, ուսուցչի օգնականների, ուսումնական հաստատությունների վարչական աշխատակիցների և թե' Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք (այսուհետ` ԿԱՊԿ) ունեցող անձանց ու նրանց ծնողների համար։
ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ՄԻՋԱՎԱՅՐԻ ՀԱՐՄԱՐԵՑՈՒՄՆԵՐ ՄԵԹՈԴԱԿԱՆ ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ
Սույն ուղեցույցը նախատեսված է բոլոր նրանց համար, ովքեր աշխատում են դպրոցներում և ովքեր մոտիվացված են իրենց դպրոցներն ավելի ներառական դարձնելու համար: Այս գործառույթն առաջին հերթին վերապահված է տնօրեններին, սակայն ուղեցույցն օգտակար կլինի նաև ուսուցիչների, դպրոցի վարչական անձնակազմի կամ դպրոցում աշխատող այլ մասնագետների համար: Ուղեցույցում Դուք կգտնեք անհրաժեշտ տեղեկատվություն դպրոցի ֆիզիկական ենթակառուցվածքների, գույքի, կահավորման, սարքավորումների մատչելիության և խելամիտ հարմարեցումների վերաբերյալ, և առհասարակ, ամեն ինչ այն մասին, թե ինչպես կարելի է սկսել, իրականացնել և գնահատել դպրոցի զարգացման գործընթացը դեպի ներառականություն: Այն կօգնի և կնպաստի ներառման ինդեքսի իրագործմանը` դպրոցների ֆիզիկական միջավայրը համապատասխանեցնելով ներառական կրթության ապահովման պահանջներին։ Այս ուղեցույցը «Մատչելի կրթական միջավայր» ձեռնարկների շարքի առաջին մասն է:
Սույն ձեռնարկում մանրամասն ներկայացված են յուրաքանչյուր մասնագետի գործառույթներից բխող աշխատանքների նկարագրությունն ու ուղղվածությունը, գործունեության հիմնական էթիկական սկզբունքները, տարեկան ծրագրերի նմուշօրինակներ:
ՆԵՐԱՌՈՂ ԴԱՍԱՎԱՆԴՈՒՄ
Մեթոդական ձեռնարկ մանկավարժների համար
Ձեռնարկը կառուցված է այնպես, որ հավասարապես կիրառելի լինի ինչպես ծրագրում ներգրավված, այնպես էլ չմասնակցած ուսուցիչների և ուսուցչի օգնականների համար՝ նրանց ուղեկցելով ներառական դասավանդման կարողությունների արդյունավետ զարգացման ճանապարհին: Ձեռնարկի կիրառությունն էականորեն կանդրադառնա հատկապես դասապրոցեսի ընթացքում բոլոր սովորողների լիարժեք և խելամիտ ներգրավման վրա և, հետամուտ լինելով համընդհանուր ներառականության հիմնարար սկզբունքներից մեկին, կնպաստի բոլոր սովորողների կրթության որակի բարելավմանը։
«Մայրենի 1» այբբենական շրջան
Աշխատանքային գիրք-տետր
«Մայրենի 1» Այբբենական շրջան» աշխատանքային գիրք-տետրը հասցեագրված է առաջին դասարանում սովորող կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող սովորողներին, նրանց ուսուցիչներին, ծնողներին և նպատակաուղղված է գրաճանաչության այբբենական շրջանի դժվարությունները հետաքրքրաշարժ ու մատչելի առաջադրանքների կատարման միջոցով հաղթահարելուն: Այն կարող է օգտակար լինել նաև այն երեխաներին, որոնք այս կամ այն պատճառով ձեռք չեն բերել կարդալու և գրելու կարողություններ:
«Մայրենի 1» այբբենական շրջան
Աշխատանքային գիրք-տետրի մեթոդական ուղեցույց ուսուցչի համար
«Մայրենի 1» աշխատանքային գիրք-տետրի մեթոդական ուղեցույցը նախատեսված է մայրենի լեզվի ուսուցիչների համար։ Ուղեցույցը մեթոդական աջակցություն է ուսուցիչներին հանրակրթական ուսումնական հաստատությունների առաջին դասարանի «Մայրենի-1» Այբբենական շրջան» աշխատանքային գիրք-տետրի կիրառության գործընթացում:
«Մաթեմատիկա» թվային շրջան
Աշխատանքային գիրք-տետր
Աշխատանքային գիրք-տետրը նախատեսված է երեխաների ինքնուրույն աշխատանքի կազմակերպման համար՝ նպաստելով նրանց ճանաչողական գործունեության զարգացմանը: Այն մաթեմատիկայի հետագա ուսուցման նախապատրաստման նպատակ է հետապնդում՝ շեշտադրելով սովորողների ինքնուրույնության հնարավորությունը: Այս ձեռնարկը ևս կառուցված է «հետաքրիր և բոլորին հասանելի» սկզբունքով։
«Մաթեմատիկա 1» թվային շրջան
Աշխատանքային գիրք-տետրի մեթոդական ուղեցույց ուսուցչի համար
Սույն ուղեցույցի նպատակը հանրակրթական ուսումնական հաստատությունների առաջին դասարանի «Մաթեմատիկա 1» աշխատանքային գիրք-տետրի կիրառության գործընթացում ուսուցիչներին մեթոդական աջակցության տրամադրումն է:
«Կերպարվեստ 1»
Աշխատանքային գիրք-տետր
Կերպարվեստ առարկայի աշխատանքային գիրքտետրի մշակման գործընթացում հաշվի են առնվել սովորողների գիտելիքների և կարողությունների ձևավորման ժամանակակից մոտեցումները, որոնց հիմքում ընկած է ոչ միայն ուսուցման շտկող-զարգացնող սկզբունքը, այլև հենց կերպարվեստի զարգացնող հնարավորությունները կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների համար: Հաշվի առնելով սովորողի ուսումնառության տվյալ փուլը, երբ երեխան դեռ կարդալ և գրել չգիտի, աշխատանքային գիրք-տետրում կիրառվել են պայմանական նշաններ և օրինակներ, որոնք կօգնեն նրան ըմբռնել առաջադրանքի բովանդակությունը։ Միևնույն ժամանակ հարկ է նշել, որ առաջադրանքների բովանդակությունը սովորողին հասանելի կդարձնեն մանկավարժը, ուսուցչի օգնականը կամ ծնողը։
«Կերպարվեստ 1»
Աշխատանքային գիրք-տետրի մեթոդական ուղեցույց ուսուցչի համար
Սույն մեթոդական ուղեցույցը նպատակ ունի աջակցել ուսուցիչներին հարմարեցնել և փոփոխել «Կերպարվեստ» առարկայի 1-ին դասարանի ուսումնական ծրագիրն այնպես, որ դասարանում սովորող բոլոր երեխաները մասնակցություն ունենան դասապրոցեսին և կարողանան առաջընթաց գրանցել, ընդհանրացնել և ամրապնդել այլ առարկաներից ձեռք բերած գիտելիքները:
«Տեխնոլոգիա 1»
Աշխատանքային գիրք-տետր
Տեխնոլոգիայի աշխատանքային գիրք-տետրի նպատակն է աջակցել կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող սովորողներին` յուրացնելու առաջին դասարանի առարկայական դասընթացը: Այն մշակված է՝ հիմք ընդունելով «Տեխնոլոգիա» առարկայի չափորոշիչը, ծրագիրն ու դասագիրքը: Աշխատանքային գիրք-տետրը ներառում է առաջադրանքներ, որոնք նախատեսում են տարբեր նյութերի հետ աշխատանքներ: Մեծ տեղ է հատկացված սովորողների ինքնուրույնության և ստեղծագործական ունակությունների, ինչպես նաև՝ գործնական աշխատանքների իրականացման խթանմանը: Տեխնոլոգիայի աշխատանքային գիրք-տետրը բաղկացած է առաջադրանքներից և հավելվածից։ Վերջինս ներառում է մկրատով աշխատելու և ինքնակպչուն պատկերներով առաջադրանքների կատարման համար նախատեսված բաժինը։ Յուրաքանչյուր առաջադրանքին կից ներկայացված են պայմանական նշաններ, որոնք կուղղորդեն սովորողին ինքնուրույն ըմբռնել տվյալ պահանջը: Միաժամանակ հարկ է նշել, որ, հաշվի առնելով սովորողների տարիքային և անհատական առանձնահատկությունները, առաջադրանքների բովանդակությունը պետք է պարզաբանվի մանկավարժի, ուսուցչի օգնականի կամ ծնողի կողմից:
«Տեխնոլոգիա 1»
Աշխատանքային գիրք-տետրի մեթոդական ուղեցույց ուսուցչի համար
Սույն մեթոդական ուղեցույցը նպատակ ունի աջակցել ուսուցիչներին հարմարեցնել և փոփոխել «Տեխնոլոգիա» առարկայի 1-ին դասարանի ուսումնական ծրագիրն այնպես, որ դասարանում սովորող բոլոր երեխաները մասնակցություն ունենան դասապրոցեսին և կարողանան առաջընթաց գրանցել, ընդհանրացնել և ամրապնդել այլ առարկաներից ձեռք բերած գիտելիքները:
ՏԱՐԱԾՔԱՅԻՆ ՄԱՆԿԱՎԱՐԺԱՀՈԳԵԲԱՆԱԿԱՆ ԱՋԱԿՑՈՒԹՅԱՆ ԿԵՆՏՐՈՆՆԵՐԻ ԱՇԽԱՏԱՆՔՆԵՐԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ՈՒՂԵՑՈՒՅՑ
Հիմնվելով վերոնշյալ գործառույթների վրա և նպատակ ունենալով բարձրացնել ՄՀ ծառայությունների արդյունավետությունն ու ապահովել ծառայությունների տրամադրման միասնականությունը՝ ՀՄԿ-ն մշակել է տարածքային մանկավարժահոգեբանական աջակցության կենտրոնների աշխատանքների կազմակերպման ուղեցույց, որը կօգնի աշխատանքներն առավել արդյունավետ իրականացնել և ապահովել միասնական գործելաոճ ու ընթացակարգեր։ Սույն ուղեցույցում ներկայացված են ոչ միայն ՏՄԱԿ-ի կառուցվածքն ու գործառույթները, այլև հարուստ հավելված, որտեղ տրված են ՏՄԱԿ-ի գործունեության համար անհրաժեշտ բոլոր փաստաթղթերի ձևանմուշները։
Հրատարակություններ 2022
Արդյունավետ հարմարեցումներ
Որակյալ կրթություն
Մեթոդական ուղեցույց
Ձեռնարկ մանկավարժների համար
Սույն ձեռնարկը կառուցված է վերաբերմունքի՝ որպես ներառականության գրավականի, սոցիալական ու ֆիզիկական միջավայրերի հարմարեցման և ուսուցման մեթոդների ու հնարների հիմնահարցերի ներկայացման հիման վրա: Ներկայացված մեթոդներին ու հնարներին կից, որքան էլ որ դրանց քաջածանոթ են մեր մանկավարժները, տրվում են կրթության առանձնահատուկ պայմանների տարբեր կարիքներ ունեցող սովորողների արդյունավետ ուսումնառությունն ու մասնակցությունը խթանող մեթոդական ցուցումներ՝ հարմարեցումների և այլընտրանքային տարրերի նկարագրությամբ: Ձեռնարկի նպատակն է հնարավորություն ընձեռել ուսուցիչներին, ուսուցչի օգնականներին և կրթական ոլորտում աշխատող այլ մասնագետներին մասնակից լինել համընդհանուր ներառականության գաղափարի ներդրմանը և ինքնուրույն կարողանալ ապահովել անհրաժեշտ հարմարեցումները՝ հաշվի առնելով յուրաքանչյուր սովորողի կարողություններն ու կրթական կարիքը:
ՈՒՍՈՒՑՉԻ ՕԳՆԱԿԱՆԻ ՁԵՌՆԱՐԿ
Մեթոդական ուղեցույց
Ուսուցչի օգնականների համար
Սույն ձեռնարկն ուղղված է ուսուցչի օգնականի պարտականությունների և
անելիքների հստակեցմանը, ինչպես նաև՝ ուսուցիչների հետ համագործակցության
ձևերի նկարագրությանը։
Ձեռնարկը բաղկացած է 3 մասից։
Առաջին մասում ներկայացվում են ուսուցչի
օգնականի աշխատանքի մոդելները` նրա առջև դրված պահանջները և
պարտականություններն ինչպես այլ երկրներում, այնպես էլ` Հայաստանի
Հանրապետությունում:
Երկրորդ մասում ներկայացվում է ուսուցչի օգնականի
գործունեության հիմնական բովանդակությունը և իրականացվող աշխատանքների
ուղղությունները` որպես հանրակրթական ուսումնական հաստատության
մանկավարժական աշխատողի:
Երրորդ մասում ներկայացվում է ուսուցչի
օգնականի և կրթական գործընթացին մասնակից բոլոր օղակների միջև
համագործակցության կարևորությունը, համատեղ իրականացվող աշխատանքները,
որոնք միտված են ուսուցման գործընթացի արդյունավետ իրականացմանը:
Ինչպես խթանել ներառումը դասարանում
Մեթոդական ուղեցույց ուսուցիչների համար
Ձեռնարկը բաղկացած է 3 մասից։ Առաջին մասում ներկայացվում են ներառական կրթության հիմնախնդիրները, մարտահրավերներն ու հաղթահարման ուղիները։ Դրանք ներկայացվում են իրավական ակտերի, ուսուցիչների, ծնողների և կրթության մասնագետների դիտանկյունից։ Երկրորդ մասում ներկայացվում են կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող սովորողների կրթության և զարգացման առանձնահատկությունները, արդյունավետ ռազմավարությունները, մեթոդները, հնարները, հարմարեցումները, որոնք կարող են կիրառվել հանրակրթական ուսումնական հաստատություններում։ Երրորդ մասում ներկայացվում են ուսուցիչ-ծնող-մասնագետ արդյունավետ համագործակցության սկզբունքներն ու ուղղությունները, կրթական գործընթացի մասնակիցների իրավունքներն ու պարտականությունները։ Ձեռնարկը նախատեսված է ուսուցիչների, կրթության մասնագետների և կրթության հարցերով հետաքրքրվող ընթերցողների լայն շրջանակի համար:
Հրատարակություններ 2021
Հանրակրթական դպրոցի առաջին դասարանի մայրենիի և
մաթեմատիկայի աշխատանքային գիրք-տետրերի մշակման գործընթացում
հաշվի են առնվել սովորողների գիտելիքների և կարողությունների
ձևավորման ժամանակակից մոտեցումները, որոնց հիմքում ընկած է
ուսուցման շտկող-զարգացնող ուղղվածության սկզբունքը:
Ուսուցչի սույն
մեթոդական ուղեցույցում ներկայացված թեմաները և ընդգրկված
առաջադրանքների մեթոդական մշակումները խարսխվում են նշված
սկզբունքի վրա:
Ձեռնարկը նախատեսված է ՀՀ նախադպրոցական ուսումնական հաստատությունների մանկավարժների համար: Այն նախորդ՝ «Ինչպես խթանել ներառումը նախադպրոցական ուսումնական հաստատությունում» մեթոդական ուղեցույց ձեռնարկի տրամաբանական շարունակությունն է, որն այս անգամ ներկայացված է գործնական աշխատանքների՝ խաղերի և վարժությունների համակարգված ամբողջությամբ: Ձեռնարկում ներառված են սոցիալ-մշակութային տարբեր խմբերի, խոսքի, լսողության, տեսողության, մտավոր զարգացման, շարժունակության, վարքային և հուզական խանգարումներ ունեցող նախադպրոցականների տարիքային առանձնահատկություններին համապատասխան խաղերի և վարժությունների նկարագրեր՝ հստակ սահմանված նպատակներով, անհրաժեշտ նյութերով, ինչպես նաև՝ մեթոդական ցուցումներով:
Սույն աշխատանքային գիրք-տետրի նպատակը հանրակրթական ուսումնական հաստատությունների առաջին դասարանի կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող սովորողներին «Մաթեմատիկա» առարկայի նախաթվային շրջանի ուսումնառության ընթացքում լրացուցիչ, առավել պարզեցված և հարմարեցված ուսումնական նյութերի տրամադրումն է:
Սույն աշխատանքային գիրք-տետրի նպատակը հանրակրթական ուսումնկան հաստատությունների առաջին դասարանի կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող սովորողներին «Մայրենի» առարկայի նախաայբբենական շրջանի ուսումնառության ընթացքում լրացուցիչ, առավել պարզեցված և հարմարեցված ուսումնական նյութերի տրամադրումն է:
Հեռավար ուսուցման անհրաժեշտությունը, պայմանավորված ՔՈՎԻԴ-19 համավարակով, դարձավ դարի մարտահրավեր, որը հնարավորություն տվեց ձևավորելու և զարգացնելու ինչպես սովորողների, այնպես էլ ուսուցիչների տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կիրառմամբ կրթության գործընթացին մասնակից լինելու արժեքավոր կարողություններ ու հմտություններ:
Հեռավար կրթության հմտությունները հնարավորություն կտան հետագայում էլ հաղթահարելու տարբեր պատճառներով կրթության շարունակականության հետ կապված խնդիրները:
Սիրելի՛ ուսուցիչ, հետևելով սույն ձեռնարկում ներկայացված խորհուրդներին, կարող եք կազմակերպել կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխայի կրթությունը` ապահովելով դրա շարունակականությունը:
Սույն ձեռնարկը մշակվել է «Մանկավարժահոգեբանական աջակցության ցուցաբերումը ՔՈՎԻԴ-19 համավարակի ընթացքում» ծրագրի շրջանակներում և ուղղված է տան պայմաններում իրենց երեխաների կրթությանն աջակցող բոլոր ծնողներին, այդ թվում նաև կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների ծնողներին: Ձեռնարկում մատչելի լեզվով ներկայացված է, թե ինչ պայմաններ կարող են ստեղծել ծնողները, որպեսզի խթանեն իրենց երեխաների ներառումը հեռավար ձևաչափով կազմակերպված դասերին և պարապմունքներին: Ձեռնարկի հիմնարար հատվածը վերաբերվում է կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների նախապատրաստմանը հեռավար ուսուցման, ինչպես նաև այդ պայմաններում նրանց հոգեկան առողջության և հուզական կայունության պահպանմանը: Ձեռնարկի բոլոր բաժինները հագեցած են բազմաթիվ հուշումներով և գործնական առաջարկներով, ներառում են ինչպես տեսական տեղեկություններ, այնպես էլ կիրառական խորհուրդներ:
Հրատարակություններ 2020
Սույն ձեռնարկում քննարկվում են երեխայի վարքում հաճախ ծագող որոշ խնդիրների առաջացման հնարավոր պատճառներն ու դրանց հաղթահարման հնարավոր եղանակները: Ներկայացված են նաև խաղեր, որոնք կօգնեն Ձեզ հոգեբանորեն անվնաս և արդյունավետ ձևով շտկել երեխայի վարքում առկա խնդիրները: Մեթոդական ձեռնարկը հասցեագրված է ծնողներին և բոլոր նրանց, ում համար կարևոր է երեխայի ներդաշնակ զարգացումը:
Սույն ձեռնարկը նախատեսված է նախադպրոցական ուսումնական հաստատությունների մանկավարժների համար:
Ձեռնարկի առաջին մասում ներկայացված են ներառական կրթության արդյունավետ իրականացման հիմնական մոտեցումները, մանկավարժահոգեբանական եռամակարդակ աջակցության տրամադրման մեխանիզմները, կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիքի գնահատման հիմնական գործընթացները:
Ձեռնարկի երկրորդ մասում ներառված են խոսքի, լսողության, տեսողության, մտավոր զարգացման, շարժունակության, վարքային և հուզական խանգարումներ ունեցող նախադպրոցականների կրթության կազմակերպման ռազմավարությունները: Այս մասում Դուք կծանոթանաք տարիքային զարգացման սանդղակով ներկայացված ցուցիչների համակարգին: Յուրաքանչյուր խանգարման համար տրված ուսումնական, մասնագիտական և միջավայրային ցուցումները կուղղորդեն առավել արդյունավետ կազմակերպել նախադպրոցականների կրթական գործընթացը:
Ձեռնարկում ներկայացված են նաև առանձին դեպքերի նկարագրություններ, որոնք կօգնեն Ձեզ բացահայտել Ձեր գործունեության ընթացքում հանդիպող խնդիրները և իրականացնել համապատասխան մանկավարժահոգեբանական աջակցություն: Յուրաքանչյուր ենթաբաժնից հետո տրված է գրականության ցանկ, որի միջոցով կարող եք հավելյալ տեղեկատվություն ստանալ և առավել զարգացնել Ձեր մասնագիտական գիտելիքներն ու հմտությունները:
Հրատարակություններ 2019
Մանկավարժահոգեբանական աջակցության ձեռնարկ (3)
Մեթոդական ուղեցույց
Սույն ձեռնարկում ներկայացված են արվեստի միջոցով իրականացվող աջակցության ուղղությունների շրջանակներում կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների հոգեկան զարգացման գործընթացն ապահովող աջակցության մեթոդներ և ձևեր, տեսական և գործնական աշխատանքներ: Ներկայացված յուրաքանչյուր ուղղությանը կից տրամադրված գործնական աշխատանքները ներառում են զարգացնող բնույթի վարժություններ, անհատական և խմբային պարապմունքների ձևանմուշներ, խաղեր, հեքիաթներ և այլն:
Ձեռնարկի առաջին մասում ներկայացված է արվեստի միջոցով իրականացվող աջակցության ամենատարբեր ուղղությունների մասին հակիրճ տեղեկատվություն՝ համապատասխան գործնական մի քանի վարժություններով, իսկ երկրորդ մասում առավել մանրամասն տրված է ավազով աշխատանքի, հեքիաթի, երաժշտության, պարային արվեստի տեսագործնական նյութի առավել ընդգրկուն և գործնական առաջադրանքներով հագեցած փաթեթ:
Ձեռնարկը նախատեսված է մանկավարժահոգեբանական աջակցություն մատուցող մասնագետների, կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների ծնողների, ինչպես նաև՝ ՆՈՒՀ-երի մասնագետների համար:
Հրատարակություններ 2018
Ձեռնարկը նախատեսված է տարածքային մանկավարժահոգեբանական աջակցության կենտրոնների մասնագետների համար, ովքեր իրականացնում են երեխայի կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիքի գնահատման գործընթացը: Ձեռնարկը մշակվել է ՀՄԿ մասնագետների կողմից և տպագրվել ՅՈւՆԻՍԵՖ-ի աջակցությամբ:
Ձեռնարկը նախատեսված է տարածքային մանկավարժահոգեբանական աջակցության կենտրոնների մասնագետների համար, ովքեր իրականացնում են երեխայի կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիքի գնահատման գործընթացը: Ձեռնարկը մշակվել է ՀՄԿ մասնագետների կողմից և տպագրվել ՅՈւՆԻՍԵՖ-ի աջակցությամբ:
ՀՄԿ Աջակցության ծառայությունների բովանդակության մշակման բաժնի մասնագետների կողմից մշակվել է «Մանկավարժահոգեբանական աջակցության ձեռնարկ» (2) մեթոդական ուղեցույցը: Սույն ձեռնարկում ներկայացված են երեխայի աուտիստիկ սպեկտորի խանգարումների ընդհանուր բնութագիրն ու էությունը, դրսևորման ոլորտները, հոգեախտորոշման հիմնական փուլերը, վաղ մանկական տարիքից մինչև կրտսեր դպրոցական տարիքը դրսևորվող աուտիզմի հիմնական ցուցիչները: Ներկայացված են նաև հոգեբանական աջակցության սկզբունքներն ու առանձնահատկությունները, հոգեբանական աշխատանքների ընթացքում կիրառվող տեխնիկաները, մոտեցումներն ու հնարները: Կարևորվել են նաև աուտիստիկ սպեկտորի խանգարումներ ունեցող երեխաների սոցիալական հարմարման հիմնախնդիրները:
Ձեռնարկը նախատեսված է ներառական կրթական հաստատությունների տարածքային մանկավարժահոգեբանական աջակցության կենտրոնների հոգեբանների և հատուկ հոգեբանների համար: Այն օգտակար կարող է լինել նաև ԲՈՒՀ-երում հոգեբանական կրթություն ստացող ուսանողների ինչպես նաև՝ կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների ծնողների համար:
Հրատարակություններ 2017
Մանկավարժահոգեբանական աջակցության ձեռնարկ (1)
Մեթոդական ուղեցույց
Ձեռնարկ հոգեբանների համար
ՀՄԿ Աջակցության ծառայությունների բովանդակության մշակման բաժնի մասնագետների կողմից մշակվել է «Մանկավարժահոգեբանական աջակցության ձեռնարկ» մեթոդական ուղեցույցը: Սույն ձեռնարկում ներկայացված են երեխայի հոգեկան զարգացման, հուզակամային, շփման և հաղորդակցման, վարքային խնդիրների դեպքում կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաներին տրվող հոգեբանական աջակցության սկզբունքները, նրանց բնորոշ առանձնահատկությունները, աշխատանքային ոլորտները, տեխնիկաներն ու հնարները: Արտացոլված է նաև խնդրի աստիճանի և աջակցության փոխպայմանավորվածությունը, աջակցման անհատական մոտեցումը: Ձեռնարկն ուղղված է ներառական կրթական հաստատությունների հոգեբաններին և նպատակ է հետապնդում զարգացնել նրանց գործնական հմտությունները՝ կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաներին հոգեբանական աջակցություն տրամադրելիս:
Ձեռնարկում քննարկվող բոլոր մոտեցումները հիմնված են մասնագիտական բազմամյա պրակտիկայի վրա`միաժամանակ ունենալով գիտական-տեսական հիմնավորում:
Առավել նշանակալի է ձեռնարկում վեր հանված մասնագետների կողմից թույլ տրվող այնքան կարևոր մասնագիտական բացթողումներ, ինչպես օրինակ` ծնողի հետ աշխատանքում առաջ եկող վրիպումների և մասնագիտական էթիկական առանձնահատկությունների դիտարկումն է կամ մասնագիտական աշխատանքի նախնական փուլում զարգացման և հոգեբանական խնդիրներ ունեցող երեխաների հետ փոխվստահության ձևավորումը:
Ձեռնարկի մեկ այլ շատ էական առավելությունն է առաջին հանդիպման և այլ դեպքերում ի հայտ եկող խնդրահարույց վարքային դրսևորումների անդրադարձը, դրանց մասնագիտական, սակայն միևնույն ժամանակ պարզ և հանրամատչելի վերլուծությունը և մասնագիտական լուծումների մոտեցումները:
Հատկանշական են նաև ձեռնարկում առկա մասնագիտական գործիքները` հետազոտման քարտի լրացման ձևաթուղթը, «CARS» ախտորոշման սանդղակի հայերեն թարգմանված տարբերակը, որն անգնահատելի աջակցություն է տվյալ ոլորտում աշխատող ցանկացած մասնագետի համար:
Ձեռնարկը հրաշալի գործնական ուղեցույց կհանդիսանա յուրաքանչյուր զարգացման և հոգեբանական խնդիրներ ունեցող երեխաների հետ աշխատող մասնագետի համար:
Սույն ձեռնարկի նպատակը երեխայի և ընտանիքի աջակցության կենտրոնների մանկավարժահոգեբանական աջակցության խմբի անդամների մասնագիտական զարգացման գործընթացին աջակցելն է:
Ձեռնարկում ներկայացված նյութերը կօգնեն մասնագետներին հնարավորինս շուտ բացահայտել և աջակցել երեխաներին, որոնք ունեն կրթական և զարգացման ծրագրերի ճիշտ պլանավորման, միջավայրային հարմարեցումների և անհրաժեշտ մասնագիտական ծառայությունների տրամադրման կարիք:
Ձեռնարկը բաղկացած է 3 մասից:
Առաջին մասում տրված են ընդհանուր ցուցումներ երեխայի մանկավարժահոգեբանական հետազոտություն իրականացնելու վերաբերյալ:
Երկրորդ մասում ներկայացված են մանկավարժահոգեբանական հետազոտության ընթացքում կիրառվող գործնական նյութեր և մեթոդիկաներ:
Երրորդ մասը պարունակում է մասնագիտական գնահատման և աջակցության տրամադրման համար անհրաժեշտ առաջարկվող փաստաթղթային փաթեթ, որը թույլ կտա գնահատման արդյունքների հիման վրա հեշտությամբ մշակել երեխայի հատուկ կարիքներին համապատասխան անհատական զարգացման ծրագիր:
Ծնողավարության ձեռնարկ հատուկ կարիքներ ունեցող երեխաների ծնողների հետ աշխատանքների համար
Սույն ձեռնարկում ներկայացված են նաև ծնող-մասնագետ փոխհարաբերություններում առկա խնդիրներն ու վերջինիս հաղթահարման ուղիները, քանի որ ծնողավարությունն իր մեջ ներառում է ինչպես աշխատանք ծնողների հետ՝ պայմանավորված երեխայի դժվարություններով, այնպես էլ գործընթաց՝ ուղղված ծնողների հետ փոխվստահության, փոխհամագործակցության մթնոլորտի ստեղծմանը։
Այն նախատեսված է նախադպրոցական, կրտսեր և ավագ դպրոցական տարիքի երեխաների և նրանց ծնողների հետ աշխատող մասնագետների համար: Այն ուղեցույց է մանկապարտեզների, դպրոցների, ինչպես նաև սոցիալական հոգածություն և ներառական կրթություն իրականացնող հաստատությունների մասնագետների համար: Ձեռնարկում զետեղված տեղեկատվությունը կարելի է կիրառել ինչպես խմբային, այնպես էլ անհատական աշխատանքներ իրականացնելիս:
Այստեղ ներկայացված են նաև մասնագիտական փորձի հիման վրա մշակված տարատեսակ վարժություններ, մեթոդներ, հնարներ, հարցարաններ, որոնք թույլ կտան հոգեբաններին կազմակերպել լիարժեք, արդյունավետ աջակցություն, ինչպես երեխաների, այնպես էլ ծնողների հետ: Շեշտադրվում է նաև կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող երեխաների ծնողների հետ աշխատանքների կազմակերպումը, քանի որ այս խնդիրը հասարակության շրջանում դեռևս մնում է թիրախային: